Xây dựng văn hóa pháp quyền trong cộng đồng doanh nhân Việt Nam

Lời dẫn: Trong dòng chảy phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đội ngũ doanh nhân Việt Nam đang ngày càng khẳng định vai trò tiên phong trong kiến tạo thịnh vượng quốc gia. Tuy nhiên, để sự phát triển ấy bền vững, cần có một trụ cột đạo lý vững chắc: đó là văn hóa pháp quyền – ý thức thượng tôn pháp luật, sống và làm việc trong khuôn khổ của công lý và đạo đức nghề nghiệp.

Khi pháp luật không chỉ là rào cản mà là ánh sáng dẫn đường

Trong quá khứ, nhiều doanh nhân từng cho rằng “làm kinh tế phải linh hoạt”, “thị trường thay đổi thì luật cũng phải mềm dẻo”. Nhưng thực tế cho thấy: mọi thành công không có nền tảng pháp lý đều mong manh.

Một chữ ký sai có thể khiến cả sự nghiệp sụp đổ. Một hợp đồng thiếu điều khoản bảo vệ có thể làm tan tành uy tín gây dựng bao năm. Và đáng sợ hơn cả là khi chính doanh nhân không còn niềm tin vào sự công bằng của pháp luật, xã hội sẽ mất đi động lực phát triển bền vững.

Pháp luật không sinh ra để kìm hãm sáng tạo, mà để đảm bảo mọi sáng tạo được tôn trọng và bảo vệ công bằng.

“Pháp luật là hàng rào giữ cho đạo đức khỏi trượt dốc” – một luật gia từng nói.

Doanh nhân, nếu chỉ nhìn thấy lợi nhuận trước mắt mà quên mất luật pháp, sẽ vô tình đánh đổi tương lai của chính mình. Trong khi đó, doanh nhân biết tôn trọng luật pháp sẽ biến pháp luật thành sức mạnh, thành vũ khí phòng ngừa rủi ro, và thành nền tảng cho uy tín lâu dài.

Doanh nhân – người kiến tạo giá trị và gìn giữ niềm tin

Mỗi doanh nhân không chỉ là người kinh doanh, mà còn là “công dân pháp quyền” – người góp phần vào công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mà Đảng ta đang kiên định theo đuổi.

Họ là người hiểu rõ hơn ai hết rằng, một thương trường lành mạnh chỉ có thể tồn tại khi niềm tin được bảo vệ bằng pháp luật. Khi hợp đồng được tôn trọng, chữ tín được giữ trọn, quyền lợi của người lao động, nhà đầu tư và khách hàng đều được bảo đảm – thì xã hội ấy mới gọi là văn minh.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy không ít doanh nhân Việt Nam còn “non tay” về pháp lý. Họ giỏi quản trị tài chính, sản xuất, thương hiệu, nhưng lúng túng khi gặp tranh chấp, hay phụ thuộc hoàn toàn vào bên tư vấn mà thiếu nền tảng nhận thức pháp quyền.

Sự yếu kém này không chỉ khiến họ dễ rơi vào bẫy pháp lý mà còn khiến cộng đồng doanh nghiệp khó hình thành “văn hóa tuân thủ” – điều đang trở thành thước đo phát triển ở các quốc gia tiên tiến.

Văn hóa pháp quyền – sức mạnh mềm của quốc gia

“Văn hóa pháp quyền” là khái niệm sâu xa hơn việc tuân thủ luật. Nó là tinh thần sống đúng – làm đúng – tin vào lẽ phải, là sự gắn kết giữa pháp lý và đạo đức.

Một xã hội thượng tôn pháp luật sẽ có công dân tự giác, doanh nghiệp minh bạch, và nhà nước công tâm. Trong đó, giới doanh nhân là nhóm có ảnh hưởng lớn nhất, vì họ chính là người kiến tạo dòng chảy kinh tế và lan tỏa giá trị xã hội.

Văn hóa pháp quyền trong doanh nghiệp không chỉ thể hiện qua việc nộp thuế, ký hợp đồng, mà còn trong từng hành động nhỏ: cách đối xử với nhân viên, sự minh bạch tài chính, trách nhiệm xã hội, và cả thái độ tôn trọng pháp luật khi gặp khủng hoảng.

Một doanh nghiệp có “văn hóa pháp quyền” sẽ biết nói “không” với gian lận, “không” với hối lộ, “không” với lợi ích nhóm. Họ chọn con đường khó hơn, nhưng bền vững hơn.

Xây dựng văn hóa pháp quyền – bắt đầu từ tri thức và ý thức

Muốn hình thành văn hóa pháp quyền, trước hết doanh nhân cần được trang bị tri thức. Pháp luật thay đổi liên tục, chính sách kinh tế – thuế – lao động – đầu tư – thương mại điện tử… đều đòi hỏi người lãnh đạo doanh nghiệp phải nắm vững và cập nhật.

Do đó, việc đào tạo và bồi dưỡng kiến thức pháp lý cần được xem là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển doanh nghiệp. Ở nhiều nước, doanh nhân được học luật kinh doanh, sở hữu trí tuệ, quản trị rủi ro như học quản trị tài chính. Việt Nam cũng đang đi theo hướng này, nhưng cần sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ các tổ chức chuyên môn – trong đó có Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng (ILPAI).

Bên cạnh tri thức, còn có yếu tố “ý thức”. Bởi nếu doanh nhân không có lòng chính trực, tri thức pháp luật cũng sẽ bị lợi dụng để lách luật, thay vì bảo vệ luật. Văn hóa pháp quyền chỉ tồn tại khi con người hành động trên nền tảng của niềm tin và đạo đức nghề nghiệp.

ILPAI và Câu lạc bộ Doanh nhân & Pháp luật – nơi kiến tạo niềm tin mới

Ra đời trong bối cảnh xã hội cần một nhịp cầu giữa doanh nghiệp và pháp luật, Câu lạc bộ Doanh nhân & Pháp luật, trực thuộc Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng ILPAI, là bước đi đúng hướng của thời đại.

CLB không phải là nơi lý luận suông, mà là diễn đàn thực hành pháp quyền – nơi doanh nhân, luật sư, chuyên gia và cơ quan quản lý gặp gỡ, đối thoại, và cùng nhau xây dựng cơ chế minh bạch, công bằng cho thị trường.

Các chương trình của CLB tập trung vào:

Mục tiêu cuối cùng là xây dựng một cộng đồng doanh nhân Việt Nam hiểu luật, sống đúng, và làm giàu chính đáng – đúng như phương châm của ILPAI.

Pháp quyền – đạo đức – phát triển: ba trụ cột song hành

Ở bất kỳ quốc gia nào, phát triển bền vững chỉ có thể đạt được khi pháp quyền, đạo đức và kinh tế đi cùng một hướng.
Một nền kinh tế mạnh nhưng thiếu pháp quyền sẽ sinh ra bất công. Một hệ thống pháp luật chặt chẽ nhưng thiếu đạo đức sẽ trở thành công cụ. Và một cộng đồng đạo đức nhưng không có pháp luật bảo vệ sẽ mãi yếu thế.

Do đó, doanh nhân Việt Nam hôm nay cần được nhìn nhận không chỉ là người làm giàu, mà còn là người giữ gìn sự công bằng của xã hội thông qua hành vi kinh doanh đúng luật.

Khi mỗi doanh nhân trở thành một “người lính pháp quyền”, đất nước sẽ có thêm một hàng rào vững chắc bảo vệ niềm tin.

Từ thương trường đến xã hội – lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật

Xây dựng văn hóa pháp quyền không chỉ nằm trong công ty hay văn bản, mà phải trở thành lối sống, lối hành xử.
Một doanh nhân có văn hóa pháp quyền sẽ mang tinh thần đó ra ngoài cộng đồng: tôn trọng luật giao thông, bảo vệ môi trường, thực hiện nghĩa vụ thuế, hỗ trợ người yếu thế.

Khi mỗi doanh nghiệp trở thành một “tế bào pháp quyền”, xã hội sẽ trở nên lành mạnh. Và khi pháp luật được thực thi bằng niềm tin, chứ không bằng sợ hãi, quốc gia ấy sẽ thật sự văn minh.

Thượng tôn pháp luật – khởi nguồn của sự trường tồn

“Không có sự giàu có nào vững bền trên nền tảng phi pháp.”

Câu nói ấy như lời nhắc nhở cho thế hệ doanh nhân hôm nay. Trong thế giới toàn cầu hóa, nơi luật chơi được viết bằng trí tuệ và đạo đức, chỉ những ai biết tôn trọng luật mới có thể đi đường dài.

Văn hóa pháp quyền không phải là khẩu hiệu, mà là ý thức sống.

Đó là khi người doanh nhân hiểu rằng: tuân thủ pháp luật không làm họ chậm lại, mà giúp họ đi xa hơn – vững vàng hơn, tự tin hơn.

Khi pháp luật trở thành niềm tin, doanh nhân trở thành biểu tượng của sự chính trực, thì đó chính là lúc Việt Nam chạm đến tầm cao mới – một quốc gia pháp quyền, thịnh vượng và nhân văn.

📍 Viện Nghiên cứu Pháp lý & Công chúng (ILPAI)
🌐 www.ilpai.com
 | ☎️ 0937 773 488

Cùng chúng tôi xây dựng cộng đồng doanh nhân hiểu luật – sống đúng – làm giàu chính đáng.